ورمی کمپوست حاصل فعالیت بیولوژیک نوعی کرم‌خاکی با نام علمی Eisenia fotida می‌باشد این جانور با تغذیه از موادآلی موجود در طبیعت آنرا به کود آلی مغذی تبدیل نموده به گونه‌ای که در حال حاضر این کود به عنوان یکی از غنی‌ترین کودهای آلی بیولوژیک شناخته شده در دنیا کاربرد دارد.
ورمی‌کمپوست در خواص فیزیکی،شیمیایی و بیولوژیکی خاک تأثیر بسزایی دارد. این کود اصلاح‌کنندة خصوصیات فیزیک وشیمیایی و بیولوژیکی خاک بوده و علاوه بر وزن مخصوص کم، فاقد هر گونه بو، میکروارگانیسم‌های پاتوژن، باکتری‌های غیر هوازی، قارچ‌ها و علف‌های هرز می‌باشد.
شرایط مناسب جهت دانه‌بندی و قدرت نگهداری مواد غذایی مورد نیاز گیاهان را فراهم می‌نماید. ورمی‌کمپوست حاوی عناصر غذایی بسیار غنی به‌ویژه ازت بوده که به‌تدریج آنها را در اختیار گیاه قرار می‌دهد این نکته از نظر حاصل‌خیزی خاک بسیار پراهمیت است.
این کود در مقایسه با سایر کودهای آلی دارای میزان عناصر اصلی غذایی بالاتری است. ورمی‌کمپوست علاوه بر عناصر ماکرو مانند ازت، فسفر و پتاسیم که در فعالیت‌های حیاتی گیاه نقش اساسی دارند حاوی عناصر میکرو مانند آهن، مس، روی و منگنز نیز می‌باشد. علاوه بر این با داشتن موادی مانند ویتامین B12 و اکسین عوامل محرک رشد گیاه را فراهم می‌آورند.
معمولا“ نسبت کربن به ازت C/N ورمی کمپوست۲۰-۱۵بوده و طول دانه‌های خشک آن بین ۱-۵mm متغیر است. هوموس آن نیز ۲۰ وزن خشک می‌باشد.کرم‌های زباله‌خوار با تغذیه زایدات آلی آنها را تجزیه و دگرگون می‌نمایند. فرآیند هضم این کرم‌ها به تغییر سریع‌تر مواد آلی منتهی شده و کمپوست تثبیت می‌شود. نتیجة این عمل دستیابی به ورمی‌کمپوست با کیفیت بالا است که با بالاترین استانداردهای جهانی برابری می‌کند.
موارد استفاده ورمی‌کمپوست
ورمی کمپوست قابل استفاده در کلیه محصولات زراعی، باغی و گلخانه‌ای می باشد.
عناصر موجود در ورمی کمپوست
ازت، فسفر، پتاسیم، کلسیم، آهن، روی، مس، منگنز
این در حالی است که هر یک از انواع کودهای شیمیایی موجود تنها حاوی یک یا چند عنصر خاص می‌باشند
بیولوژی کرم خاکی
از نظر پیشینه تاریخی، کرم‌های خاکی در حدود ۶۰۰ میلیون سال پیش به وجود آمده و از آن زمان تا حال شاهد تکامل گونه‌های مختلف گیاهی و جانوری بوده‌اند. شکل ظاهری این موجودات در طی این مدت تغییر چندانی پیدا نکرده و هم اکنون نیز بین گونه‌های مختلف آنها از این نظر تفاوت قابل توجهی به چشم نمی‌خورد.
-این موجودات ارزشمند، به مدت چندین میلیون سال اراضی موجود در سطح کره زمین را در کمال آرامش و سکوت، زیر و رو کرده و بدین صورت نقش مهمی در جریان چرخه عناصر ایفا نموده‌اند.
کرم‌های‌خاکی دارای بدنی کشیده، بندبند، فاقد استخوان دارای کوتیکول حامل تارها و دستگاه گوارش لوله‌مانند که به مجرای دفعی ختم می‌شود، هستند. طول این جانور برحسب گونه از یک سانتی‌متر تا بیش از ۲ متر بالغ می‌گردد.
این جانور اغلب دوجنسی یا هرمافرودیت هستند و هنگام بلوغ بر روی اپیدرم آنها یک منطقة متورم ظاهر می‌شود که آنرا کمربند تناسلی گویند. این قسمت پیله‌ای ترشح می‌کند که تخم‌ها را دربر‌می‌گیرد.
کرم‌های‌خاکی فاقد مرحلة مشخص لاروی بوده و نوزادان آنها پس از خروج از تخم و پیله، رفته‌رفته بالغ می‌شوند.
-امروزه با اطلاعاتی که از این جانور بدست آمده است کاربردهای فراوانی در رشته‌های مختلف علوم مانند کشاورزی، شیلات، دامپروری، صنعت، محیط زیست و انرژی بـرای آن تعریف شده و یا به‌عبارت دیگر در بسیاری از علوم شناخته شده است.
بیوکمپوست
چند دهه‌ایست که با رخدادهای بزرگ فرایند‌های صنعتی در پهنه‌ی گیتی ، زباله‌ها نیز به‌همراه آلودگی‌های روزافزون خاک، آب و هوا زنجیره‌ی زیست‌محیطی و زیستگاه آدمیان را به سختی با تهدید ناخواسته‌ای روبرو نموده است. در زمینه‌ی مبارزه با چنین مشکل فراگیری، مراکز پژوهشی و اجرایی تلاش و کوشش پیگیری را در رویارویی و مبارزه آغاز کرده‌اند.
از روش‌های بسیار مؤثر در مبارزه و خنثی سازی اثرات نامطلوب زباله‌ها تبدیل آنها به کود است تکنیک تبدیل کود از زباله بطور علمی و عملی در سال‌های اخیر آغاز شده‌است .
کمپوستینگ، تجزیه‌ی مواد زاید قابل تجزیه‌ی بیولوژیک توسط جانداران ذره‌بینی است که توانایی شکست ملکول‌های بزرگ مواد آلی را دارا می‌باشند. روشی است که چنین ارگانیسم‌هایی را در جهت افزایش میزان تجزیه‌ی بقایای آلی تحت کنترل مورد استفاده قرار می‌دهد.
این فرایند طبیعی، مواد آلی را به ماده‌ای غنی مبدل کرده مکملی بسیار سودمند برای خاک ایجاد می‌نماید. ترکیبات هوموسی تولید‌شده به‌راحتی توسط گیاهان قابل جذب است. به این ترتیب باعث بهبود وضعیت خاک‌های اراضی زیر کشت و در نتیجه کاهش استفاده از کودهای شیمیایی می‌شود.
اهم خواص فیزیکی و شیمیایی بیوکمپوست
۱ـ تسریع‌کننده‌ی رشد گیاه
۲ـ غنی از ترکیبات هوموسی
۳ـ قابلیت نگهداری آب با حجم بالا
۴ـ عاری از میکروارگانیسم‌های پاتوژن
۵ـ وزن مخصوص کم و فاقد هر گونه بو
۶ـ اصلاح‌کنده‌ی خصوصیات فیزیکوشیمیایی و بیولوژیکی خاک
۷ـ تأمین کننده‌ی کلیه‌ی عناصر غذایی مورد نیاز برای رشد گیاهان
ویژگی‌های بهینه‌ی بیوکمپوست
1-به‌جای کود، در چمن‌کاری، گیاهان زینتی، باغداری، تاکستان، کشت قارچ، سبزیکاری، صیفی‌کاری، فضای سبز و غیره. این‌گونه مصارف بیشترین و شناخته‌ترین کاربردها را تشکیل می‌دهند.
2- به‌جای مواد پرکننده در تراشه‌های ساختمانی.
3- بجای مواد جانبی، در کارخانه‌های آجرسازی برای بلوک‌های توخالی یا متخلخل.
4- بجای عایق صدا آکوستیک در ساختمان‌ها.
5- بعنوان بیوفیلتر در کارخانه‌های تهیه کمپوست. رفع بوی لاشه حیوانات در دامداری ها و مرغداری‌ها و کارخانجات قند سازی.
6- بجای بستر حیوانات در دامداری‌ها.
7- استفاده به عنوان سوبسترا در کشت قارچ.
8-استفاده به عنوان الیاف در صنعت نساجی و الیاف آلی.
عناصر موجود در بیوکمپوست
کمپوست به‌دست آمده از زباله‌ی آلی، حاوی مقدار فراوانی عناصر معدنی بوده که پاره‌ای از آنها برای رشد گیاهان ضروریست. مهمترین این عناصر که obligo elements نامیده می‌شوند، عبارتند از برم، روی، مس، منگنز، مولیبدن، کبالت بعلاوه‌ی عناصر عمده‌ی دیگر که عبارتند از نیتروژن، پتاسیم، گوگرد، کلسیم، منیزیم.