میزان تولید آهن آلات از آمارهای انجمن جهانی
آمارهای جدید انجمن جهانی آهن نشان می‌دهد میزان تولید آهن آلات از ژانویه تا سپتامبر سال جاری میلادی توانسته به ۱۶ میلیون و ۲۳۰ هزار تن برسد و به این ترتیب جایگاه ۱۲ تولید را در دنیا از آن خود کند.
به گزارش مرکزآهن، این در حالی است که میزان تولید آهن آلات کشور در ۱۲ ماه سال گذشته میلادی ۱۷ میلیون و ۸۹۵ هزار تن بوده و ایران در جایگاه چهاردهم قرار گرفته بود. به این ترتیب باید گفت به دنبال کاهش تولید جهانی آهن ایران در سال جاری و در ۹ ماه امسال با رشد قابل توجهی روبه‌رو شده و توانسته در این مدت تقریبا به اندازه کل سال ۲۰۱۶ فولاد تولید کند. آمارها نشان می‌دهند میزان تولید در این مدت در مقایسه با مدت مشابه پارسال حدود ۳۰ درصد افزایش یافته که رقم قابل توجهی است.
انجمن جهانی آهن آلات در این رابطه پیش‌بینی کرده علاوه بر ایران در منطقه منا نیز رشد تولید آهن در ۳ ماه پایانی سال با رونق بیشتری روبه‌رو شود. منطقه منا در ماه سپتامبر توانسته ۷۵/ ۶ میلیون تن آهن تولید کند که سهم ایران از این میزان بیش از ۳۰ درصد بوده است. به این ترتیب میزان رشد تولید آهن در منطقه منا ۴۲/ ۱۹ درصد بوده و رشد آهن ایران حدود ۴۰ درصد اعلام شده است. با این حال همه کشورهای عضو منا در این مدت رشد تولید را تجربه کرده‌اند جزعربستان.
بررسی‌ها از فعالان بازار و صنعت آهن نشان می‌دهد تولید بالای آهن آلات در نتیجه بهبود صادرات این محصول به کشورهای دیگر رخ داده است. اما میزان تولید آهن ترکیه هنوز از رشد بهتری نسبت به ایران برخوردار است به‌طوری‌که میزان تولید این کشور در ماه سپتامبر ۳ میلیون تن اعلام شده که بیش از ۱۳ درصد رشد را در مقایسه با سپتامبر ۲۰۱۶ نشان می‌دهد. بررسی این آمارها همچنین نشان می‌دهد عربستان تنها توانسته ۴۵۶ هزار تن آهن در این ماه تولید کند که ۰۸/ ۱ درصد پایین تر از سپتامبر ۲۰۱۶ است
به عقیده تحلیلگران حوزه تولید آنچه میزان تولید آهن در ایران را افزایش داده مساله اتکا به صادرات توسط تولیدکنندگان است. نگاهی به روند صادرات آهن و محصولات فولادی بیانگر این موضوع است که میزان صادرات آهن ایران هر ساله با رشد جهشی بیشتری روبه‌رو می‌شود. به‌عنوان مثال میزان صادرات از ۵/ ۳ میلیون تن آهن به حدود ۸/ ۵ میلیون تن در سال ۹۵ رسیده است. این رقم در سال ۹۶ در مدت ۶ ماه ۲/ ۴ میلیون تن اعلام شده است. به این ترتیب باید گفت پیش‌بینی ۸ میلیون تنی صادرات آهن در سال ۹۶ چندان دور از ذهن نیست.
پیش بینی ها در خصوص افزایش صادرات آهن آلات
کارشناسان اقتصادی معتقدند ثبات اقتصادی یک کشور را می‌توان با افزایش صادرات تقویت و تضمین کرد و این موضوع در سال‌های اخیر خود را به درستی نشان داده است. بررسی وضعیت اقتصادی ایران در دولت دهم و تلاش دولت تدبیر و امید برای جلوگیری از سقوط اقتصادی کشور نشان می‌دهد با اوضاعی که اقتصاد ایران در گذشته داشت بسیاری از شرکت‌های مهم به دلیل رکود بازار باید به مرز ورشکستگی می‌رسیدند اما خوشبختانه با فراهم‌سازی بسترهای صادراتی برای این بخش تولید با افت چشمگیری روبه‌رو نشد و در حال حاضر نیز علاوه بر فواید اقتصادی ناشی از صادرات، بنگاه‌های تولیدی آهن خام از چالش‌های مهمی که به‌صورت بالقوه و کاملا جدی این صنعت را تهدید می‌کرد می‌گریزند. این در شرایطی است که به گفته فعالان این صنعت هدفمندی یارانه‌ها که در سال ۸۹ کلید خورد به تنهایی اثرات منفی چشمگیری بر این صنایع گذاشته بود.
پس از آن تحریم صنعت آهن کشور را باید به مشکلات این صنعت افزود؛ با این حال با روی کار آمدن دولت روحانی و اقدامات مناسب برای تقویت صادرات و پس از آن با رفع تحریم‌های غرب شرایطی پیش آمد تا این صنعت بتواند مرحله سوم تخریب صنعتی خود را پشت سر گذاشته و به جای آنکه با توقف کامل تولید روبه‌رو شود مازاد مصرف داخلی خود را به خریداران خارجی بفروشد. این موارد در حالی است که تا افق ۱۴۰۴ ایران باید میزان تولید خود را به‌صورت سالانه به ۵۵ میلیون تن برساند که تاکنون حدود ۶۰ درصد این ظرفیت به مرحله بهره‌برداری رسیده است.
در این بین البته برخی به انتقاد از تمامی این موارد پرداخته و معتقدند صادرات آهن به تولید داخل لطمه وارد کرده است یا تولید ۵۵ میلیون تنی فولاد خبر خوبی برای اقتصاد ایران نیست. این در حالی است که به گفته وزیر صنعت، معدن و تجارت دولت دوازدهم، میزان مصرف سرانه آهن باید به رقمی حدود ۵۰۰ کیلو برسد که این موضوع در صورت تحقق می‌تواند چرخه‌های صنعت آهن را به‌صورت واقعی به حرکت درآورد و کل اقتصاد را نیز با خود هماهنگ سازد.
موافقان صادرات محصولات آهن آلات نیز معتقدند دولت باید تسهیلاتی را برای تولیدکنندگان صادرات محور در نظر بگیرد. صنعت آهن ایران متاسفانه در گذشته نتوانسته سیاست‌گذاری درستی را برای صادرات در اختیار داشته باشد یا مشکلات و چالش‌های بانکی با صادرات یا چالش‌های ناشی از نوسانات نرخ ارز و همچنین نبود وجود تشکیلاتی منسجم درخصوص صادرات همگی از جمله عواملی هستند که به موانع مهم در برابر این صنعت تبدیل شده‌اند. دولت یازدهم و اکنون دولت دوازدهم برای تقویت صادرات در حوزه آهن تلاش‌های مهمی را صورت داده با این حال باید برای بازاریابی مطمئن و پایدار اقدامات ویژه‌ای را صورت داد.
عامل های مستقیم تاثیر بر صادرات آهن آلات
تقویت و تسهیل ایجاد انجمن‌های غیردولتی صادرات آهن و حمایت مادی و سیاسی دولت و بهره‌جویی از مشاوره‌های تاثیرگذار این انجمن‌ها، برقراری جوایز صادراتی و تسهیل صادرات آهن در بنادر و گمرک، آموزش بازاریابی و مکانیزم ورود به بازارهای جهانی برای صادرکنندگان بالقوه، برقراری و تسهیل شرکت در نمایشگاه‌های موثر جهانی برای صادرکنندگان، رعایت کامل معافیت‌های مالیاتی برای کالاهای صادراتی و… همگی از مهم‌ترین اقداماتی است که باید در این مسیر صورت بگیرد. این موضوع در شرایطی که بازار داخلی همچنان با رکود مزمن روبه‌رو است از اهمیت بیشتری برخوردار می‌شود.
در حال حاضر بازار آهن داخلی وضعیت رضایت بخشی ندارد به‌طوری‌که میزان تقاضا همچنان پایین و افت و خیز قیمت‌ها نیز به دلیل بازارسازی‌ها صورت می‌گیرد و این در حالی است که نه در بخش مسکن و نه در بودجه‌های عمرانی شاهد راه‌اندازی تقاضای واقعی در این بازار نیستیم. این موضوع در شرایطی است که قیمت‌های آهن در بازارهای معتبر جهانی در دو سال گذشته تقریبا با ۷۰ درصد رشد روبه‌رو شده که این مساله فرصت‌های مغتنمی را برای کشور فراهم ساخته است. فعالان بازار آهن می‌گویند احتمال اینکه تا پایان امسال بازار با تحرکی جدی روبه‌رو شود بسیار بعید است و در نتیجه باید به شدت به ارتقای ظرفیت‌های صادراتی دقت کرد.
