سیم بکسل

اجزا اساسی سیم بکسل

سیم بکسل از سه جز اصلی تشکیل میشود. پیچیدگی و ترکیب این اجزا با توجه به کاربرد یا خصوصیات سیم بکسل مورد نطر تعیین میگردد و بنابراین در سیم بکسل های مختلف متفاوت میباشد. سه جز تشکیل دهنده سیم بکسل به قرار زیر است

1- مفتول ها که استرند را تشکیل میدهند.
2- استرند ها که بطور مارپیچ دور یک مغزی قرار می گگیرند
3- مغزی سیم بکسل

مفتول مورد استفاده در سیم بکسل می تواند از مواد گوناگون تشکیل شود. این مواد شامل فولاد ، آهن ، فولاد ضد زنگ ، برنز و غیره هستند اما بیشترین ماده مورد استفاده فولاد پرکربن میباشد. درجه بندی های ختلف سیم بکسل عبارتند از

TS Traction Steel
MPS Mild Plow Steel
PS Plow Steel
IPS Improved plow steel
EIPS Extra improved plow steel
EEIPS Extra Extra improved plow steel

این نامگذاری در مراحل اولیه تولید سیم بکسل صورت گرفت و امروزه نیز به عنوان شاخص نیروی سیم بکسل ها بکار میرود. منحنی مربوزه پایه محاسبه نیروی همه مفتولهای فولادی مورد استفاده در تولید سیم بکسل را تشکیل میدهد. نیروی کشش هر درجه بندی از مفتول فولادی ثابت نیست بلکه با توجه به قطر مفتول تغییر میکندو میزان آن در نازکترین مفتولها بیشتر است

انواع مفتول سیم بکسل

بطور کلی سیم بکسل ها از یکی از سه نوع مفتول زیر ساخته میشوند

1- مفتول فولادی بدون پوشش

متداولترین نوع پرداخت سطح مفتول فولادی ، بدون پوشش است. این نوع مفتول معمولا برای سیم بکسل هایی مورد استفاده قرار میگیرد که عامل فرسایش در تعیین طول عمر مفید سیم بکسل نقش مهمتری داشته و سیم بکسل کمتر در معرض عوامل ایجاد کننده زنگ زدگی قرار دارد. هنگام مقایسه اثرات فرسایش و از هم گسیختگی با اثرات زنگ زدگی ، باید به خاطر داشت که حتی یک سیم بکسل با مفتول بدون پوشش را هم میتوان تا اندازه ای با روغنکاری کافی ، مناسب و در فواصل زمانی منظم در مقابل زنگ زدگی محافظت نمود.

2- مفتول فولادی گالوانیزه

مفتول فولادی با پوشش گالوانیزه - روی - یکی دیگر از مفتولهای پر کاربرد در تولید سیم بکسل است. مفتول فولادی گالوانیزه در برابر زنگ زدگی بر اثر آب دریا ، رطوبت و سایر عوامل خورنده مقاومت خوبی دارد. بنابراین بیشتر سیم بکسل های مصرفی در صنایع دریایی ، شیلات ، مرغداریها و غیره از جنس گالوانیزه هستند.

3- مفتول فولادی استنلس استیل - ضد زنگ

سیم بکسل هایی که از این نوع مفتول ساخته میشوند علاوه بر مقاومت بسیار بالا در برابر زنگ زدگی در مقابل حرارت نیز تا 1050 درجه سانتیگراد مقاوم بوده و در صنایع شیمیایی ، غذایی و دارویی مورد استفاده قرار میگیرد و همچنین مقاومت بالایی در برابر اثرات مخرب اب دریا دارند. سیم بکسل های ضد زنگ به ترتیب فراوانی کاربرد از مفتولهایی با استاندارد های متفاوت ساخته میشوند. بر خلاف باور رایج 304/302 دارای خاصیت آهنربایی بوده و نوع 316 خاصیت آهنربایی کمتری داشته و نوع 305 تقریبا فاقد خاصیت آهنربایی است.

مفتول نوع آهنی در واقع از فولاد کم کربن کشیده میشود و جز در برخی اسانسورهای قدیمی در سایر موارد کاربرد محدودی دارد . در صورتیکه از مفتول آهنی برای تولید سیم بکسل در موارد دیگر استفاده شود بصورت گالوانیزه خواهد بود.

عوامل موثر در انتخاب سیم بکسل

کلید انتخاب مناسب ترین سیم بکسل برای کاربرد مورد نظر، در تخمین دقیق خصوصیات مهم مورد لزوم آن است. ارزیابی این عوامل فرایند انتخاب را ساده تر میکند

1- نیروی وارده به سیم بکسل
2- مقاومت در برابر خستگی خمش
3- مقاومت در برابر مقاومت پیچش
4- مقاومت در برابر ساییدگی
5- مقاومت در برابر له شدگی و فشردگی
6- نیروی ذخیره
7- عوامل و شرایط محیطی

باید در نظر داشت که غیر ممکن است یک سیم بکسل در کلیه مشخصه های فوق الذکر امتیاز عالی کسب کند. در واقع بنظر میرسد در همه موارد داشتن امتیاز بالا در یکی از این خصوصیات به معنی کسب امتیاز پایین در در سایر خصوصیات است. بهتر این است که تجزیه و تحلیل دقیق از نیازهای کاری بعمل آمده و الویت ها در بین این نیازها شناسایی گردد. سپس سیم بکسل مورد نظر را بر اساس این تجزیه و تحلیل ها انتخاب نمود.

1- نیرو

سیم بکسل یک ماشین و یا یک وسیله انتقال نیرو و حرکت است. بنا براین لولین نکته مورد نظر در انتخاب یک ماشین تعیین بار کاری بالقوه آن است. به این بار مرده باید بارهایی که یه علت شتابگیری ، توقف ناگهانی ، بارهای ضربه ای ، اصطکاک چرخهای برینگ سیم بکسل ایجاد میگردند اضافه شود. در تعیین بار سیم بکسل ها معمولا از ضریب اطمینان 5 استفاده میکنند. این در حالی است که اگر مصرف سیم بکسل هزینه جانی در بر داشته باشد این ضریب را 8 یا گاهی 9 انتخاب میکنند.

2- خستگی خمش

باز و بسته شدن سیم بکسل روی چرخ درام و یا به عبارت دیگر خم و راست شدن سیم بکسل موجب خستگی خمش میشود. هر چه تعداد مفتولهای استرند بیشتر باشد مقاومت سیم بکسل در برابر این پدیده بیشتر است. همچنین هرچه قطر درام بیشتر شود این پدیده ضعیفتر خواهد بود.


3- ساییدگی سیم بکسل ها

ساییدگی یکی از علل متداول فرسایش سیم بکسل است. هرگاه سیم بکسل در حال کار با خاک یا سایر موارد ساینده در تماس باشد و یا هرگاه سیم بکسل از دور یک چرخ یا درام عبور کند در معرض سایش قرار میگیرد. همچنین در موقع بارگیری یا خم شدن این ساییدگی در داخل سیم بکسل در اثر حرکت اجزا اتفاق می افتد.

به زبان ساده در انتخاب سیم بکسل بار وارده و شرایط محیطی و کارکرد عامل انخاب هستند.

معمولا نوع کارکرد سیم بکسل عامل اصلی انتخاب ساختار و مغزی است . شرایط محیطی عامل انتخاب جنس و پوشش سیم بکسل و بار وارده عامل اصلی انتخاب قطر و سایز سیم بکسل به شمار میروند.

شکستگی مفتولهای سیم بکسل

تعداد مفتولهای شکسته در قسمت بیرونی سیم بکسل نشان دهنده اولا شرایط کلی سیم بکسل میباشد و ثانیا اینکه آیا نیازی به تعویض سیم بکسل هست یا خیر؟

بازرسی های مکرر میتواند فاصله زمانی بین شکستگی ها را تعیین کند. گاهی به فاصله کوتاهی پس از نصب سیم بکسل نو یک مفتول آن میشکند اما اگر مفتول دیگری از سیم بکسل در آن زمان شکسته نشده باشد ، جای نگرانی نیست. از طرفی اگر تعداد بیشتری مفتول شکسته شده باشد باید علت آن مشخص گردد.

در هر کاربردی ، شکستگی مفتولهای قسمت فرورفتگی یا مفتولهای بین استرند های سیم بکسل باید جدی گرفته شود. در صورتیکه تعداد 2 شکستگی مفتول یا بیشتر از این نوع مشاهده شد سیم بکسل باید فورا عوض شود. در سیم بکسلهای آسانسوری هیچ گونه شکستگی در قسمت فرورفتگی قابل پذیرش نیست.

لازم به ذکر است که پس از بروز اولین شکستگی مفتول در طنابی که تحت شرایط عادی مشغول کار است ، تعداد بیشتری شکستگی در طول زمانی نیبتا کوتاه در طول سیم بکسل مشاهده خواهد شد. تلاش جهت حداکثر استفاده از سیم بکسل ، فراتر از زمانی که تعداد مفتولهای شکسته آن به حداکثر رسید عملی بسیار خطرناک است.