شناخت ملزومات کارگاه

شناخت ملزومات کارگاه 1. شناخت چوب
چوب يكي از اصلي ترين و قديمي ترين مصالح بوده است. انسان نخستين طريقه شكل دادن به چوب را براي ساخت و تهيه ابزار مختلف فرا گرفت. ابزار و وسايل چوبي نخستين و حتي ساختمان ها و تزئينات چوبي ادوار ماقبل تاريخ، نشانگر اهميت چنان ماده اي است كه قبل از فلز و همزمان با سنگ در اختيار بشر درآمده و از آن در راه‌هاي مختلفي مثل تهيه ابزار و مايحتاج زندگي، سلاح، ساختمان و … استفاده كرده است.
فرانك لويد رايت پس از طراحي خانه داروين در شيكاگو در مورد مصالح به كار رفته در طراحي اين ساختمان كه عمدتاً چوب است مي گويد
«چوب صميمانه ترين و اساسي ترين مصالح است. انسان عاشق پيوند با آن است، دوست دارد آنرا لمس كند و ديدن آن را خوش مي دارد».
چوب طبيعي پيچيده دارد. مثلاً چوب درخت بالزا، كه قابليت شكل پذيري زيادي دارد، جزو چوب هاي سخت محسوب مي شود. اما چوب درخت شوكران كه درساخت ستون هاي خانه كار برد دارد، از انواع چوب هاي نرم به شمار مي آيد. از طرفي ديگر درختان بلوط همگي داراي چوب سخت مي باشند. چوب به رغم ظاهر جامد و محكمش، زنده است و لايه هاي دروني آن رشد مي كنند.
چوب ها با درجه اهميتي كه در صنعت و هنر دارند، بايد مورد توجه و نگهداري هاي ويژه قرار گيرند. در نگهداري چوب ها، توجه به نكاتي چون حفاظت در برابر آفتاب، باران و آفات و همچنين كنترل ميزان رطوبت هوا، اهميت بسياري دارد.

2. شناخت ابزار
اره فلكه
بيشتر جهت برش چوبهايي با ضخامت زياد به كار مي رود.
اره فلكه به لحاظ وزن زياد، داشتن جثه بزرگ، عدم توانايي جابجايي در سطح كارگاه و نياز به چاله خاك اره، بايد در قسمتي از كارگاه كه مناسب شرايط برش با اين اره مي باشد، جاسازي و ثابت شود.
اره چكشي
يكي از ابزار برش است كه قابل حمل و نقل است و نياز به فضاي ثابتي ندارد و داراي دو نوع عمود بر و افقي بر مي باشد .
اره فارسي بر
از اين اره براي برش هاي 45 درجه استفاده مي شود، نوع دستي آن قابل حمل و نقل است ولي نوع برقي آن نياز به فضايي دارد تا در آن ثابت شود.
سنباده ديسكي
شامل صفحه اي دوار و متصل به موتور مي باشد كه روي آن سنباده اي قرار دارد و با حركت دوراني خود سطح كار را سنباده مي زند.
اين ابزار به جهت ايجاد گرد و خاك بايد در فضايي جداگانه استفاده شود. همچنين دستگاه سنباده ديسكي قابل حمل و نقل مي باشد.
سنباده لرزان
عمل سنباده زني را از طريق لرزش خفيف كف، كه ورقه سنباده به آن متصل شده، انجام مي دهد . اين وسيله قابل حمل و نقل مي باشد.
سنباده نواري
از اين دستگاه براي سنباده قطعات مسطح و قطعات كوچك استفاده مي شود .
ماشين سنگ
براي تيز كردن مغار و مته و … استفاده مي شود . ماشين سنگ بايد بر روي يك ميز ثابت شود.
ماشين چند كاره
دستگاهي است كه بر روي آن رنده، دريل، اره و در بعضي از انواع آن سنباده وجود دارد. اين دستگاه نياز به فضايي دارد كه در آن ثابت شود.
ماشين كف رند
براي برداشتن لايه اي نازك يا ضخيم از روي چوب به منظور صاف شدن، باريك شدن و … استفاده مي شود. اين دستگاه احتياج به فضايي دارد كه در آن ثابت شود.
ماشين گندگي
براي يك ضخامت كردن چوب ها از اين دستگاه استفاده مي شود. اين دستگاه نيز بايد در فضايي ثابت شود.
دريل
از اين دستگاه براي ايجاد سوراخ استفاده مي شود. و شامل دو نوع دستي و برقي مي باشد، همچنين قابل حمل و نقل است.

منگنه زن
وسيله اي است كه با استفاده از نيروي خارجي، يك اتصال موقت به نام سوزن بر روي كار بوجود مي آورد. اين دستگاه قابل حمل و نقل مي باشد.
پيستوله
وسيله اي جهت پاشيدن رنگ مي باشد و چون در هنگام پاشيدن رنگ امكان ريختن رنگ در اطراف كار وجود دارد، نياز به فضايي جدا از ساير فضاهاي كارگاه دارد. ضمناً اين عمل بايد در فضايي انجام شود كه گرد و خاك وجود نداشته باشد زيرا گرد و خاك بر روي رنگ مي نشيند و ايجاد ناهمواري در سطح رنگ شده مي نمايد.
تنگ دستي پيچ دستي
براي محكم كردن قطعات و همچنين براي بستن كارهاي بزرگ و سنگين استفاده مي‌شود اين وسيله قابل حمل ونقل است.
گيره روميزي
براي بستن همه قطعات استفاده مي شود گيره روميزي بايد بر روي ميز ثابت ود.
سوهان
از سوهان براي سائيدن چوب و شكل دادن و انجام كار تكميلي استفاده مي شود. سوهانها قابل حمل و نقل مي باشند.
چوب ساب
از چوب ساب نيز براي سائيدن چوب استفاده مي شود و قابل حمل و نقل مي‌باشد.
چكش
براي ضربه زدن به قطعات يا بعضي از ابزار استفاده مي شود و قابل حمل و نقل است.
مغار
ابزاري است كه با لبه تيز خود چوب را مي تراشد و انواع مختلف دارد. اين وسيله قابل حمل و نقل است.
ميز كار
از وسايل اصلي كار مي باشد. ميز كار بايد به اندازه كافي محكم و مقاوم باشد استاندارد معمول براي ارتفاع ميز، حدود كمر است. ميز كار بايد در محل مناسب ثابت شود.
پيشكار
قطعه چوب يا نئوپاني است كه از عرض وسط آن، يك مثلث متساوي الساقين وجود دارد و كار روي آن قرار مي گيرد. پيشكار روي ميز نصب مي شود و شكاف آن بيرون از سطح ميز قرار مي گيرد.
اره موئي كمان اره
از اين اره در برش هاي طولي و قوسبري استفاده مي شود و قابل حمل و نقل است.
مشتي
وسيله اي چوبي، است كه به وسيله آن پيج كمان اره باز و بسته مي شود. اين وسيله قابل حمل و نقل مي باشد.
ميخ
يكي از عوامل متصل شدن قطعات يكديگر مي باشد و قابل حمل و نقل است.
پرگار
از اين وسيله براي انتقال اندازه، كشيدن قوس، دايره و در بعضي از موارد خط كشي و غيره …. كمك گرفته مي شود. اين وسيله قابل حمل و نقل است.
گونياي فلزي
از اين وسيله براي گونيا بودن زير كار، همچنين رسم كردن خطوط عمودي و يا امتحان قائم بودن زوايا و … استفاده مي شود و قابل حمل و نقل مي باشد.
كاردك و ليسه
از اين وسيله براي بتونه كاري استفاده مي شود و قابل حمل و نقل مي باشد.
قلم مو
در رنگ كاري كاربرد دارد و قابليت حمل و نقل دارد.

3. شناخت مواد
پلي استر
يك نوع محافظ است كه شفاف بوده و در برابر رطوبت، حرارت و … تا حدود زيادي مقاوم مي باشد. «رويه هاي پلي استر خيلي سخت، محكم، مقاوم به حلالها و مقاوم به اشيايي با گرماي ملايم مي باشند.» پلي استر به جهت استفاده از مواد شيميايي و دارا بودن بوي تند بايد در مكاني جدا از ساير مكان هاي كارگاه استفاده شود، همچنين كفپوش محل بايد در برابر مواد شيميايي موجود در پلي استر مقاوم باشد.
سيلر و كيلر
سيلر براي پر كردن خلل و فرج چوب در اولين مرحله رنگ كاري استفاده مي شود و از كيلر به عنوان رنگ نهايي استفاده مي شود . شرايط مكان استفاده از سيلر و كيلر مانند پلي استر مي باشد.
چسب چوب
در برابر رطوبت مقاومت زيادي ندارند، قدرت چسبندگي بالايي دارند و با آب حل مي شوند.

چسب فوري
مدت چسبندگي كوتاه و قدرت چسبندگي آن زياد است. چون چسب فوري قابليت اشتعال دارد بايد در نگهداري آن دقت لازم را به عمل آورد.
خمير مشكي
از مقدار مورد نياز رزين به همراه دوده صنعتي گرانول تشكيل شده است. و شرايط استفاده از آن مانند پلي استر مي باشد.
پوليش واكس.
ماده اي خميري است كه در دو نوع زبر و نرم موجود مي باشد.
تينر فوري
براي رقيق كردن انواع رنگ كاربرد دارد. براي نگهداري آن بايد دقت كافي داشت زيرا تينر قابل اشتعال مي باشد.
بتونه
براي پر كردن درزها، شيارها و … كاربرد دارد. كفپوش محل استفاده از آن بايد از قابليت شستشو برخوردار باشد.

شناخت رشته هاي آموزشي و ميزان فضاي لازم
1. معرق
الف شناخت
معرق كاري چوب عبارت است از بوجودآوردن نقش ها و طرح هاي مختلف كه از كنار هم قرار دادن چوب هاي مختلف در كنار يكديگر، به وجود مي آيد و انواع مختلفي دارد .
«سابقه معرق كاري و آموزش آن در اداره كل هنرهاي سنتي به سال 1309 ه.ش بر مي‌گردد.»
ب ابزار و مواد
اره مويي، مشتي، ميزكار، پيشكار، پرگار، پيچ دستي، چكش، چوب ساب، سوهان، ميخ‌كش، صابون، پيستوله، سنباده، دريل، ماشين سنباده نواري، ماشين سنباده گرد، ماشين سنباده لرزان، اره عمود بر، گونيا، بتونه، پلي استر، خمير مشكي، تينر فوري، سيلر، كيلر، چسب فوري، چسب چوب.
ج فضاي لازم
هر معرق كار، براي انجام كار معرق به فضاهاي زير احتياج دارد
1. فضايي براي برش چوب هاي بزرگ كه جاي كافي براي ثابت كردن وسايل برش داشته باشد.
2. فضايي براي برشكاري كه در اين فضا ميز كار قرار گيرد. ابعاد مناسب ميز كار براي هر فرد در حدود m6/0*1 مي باشد. ضمناً فاصله بين ميزها بايد به گونه اي باشد كه عبور ومرور از ميان آنها راحت باشد.
3. فضايي براي سنباده زدن كه به جهت ايجاد گرد و غبار، بايد جدا از فضاي كار باشد.
4. فضايي براي رنگ كاري چون در معرق عموماً از رنگ‌ها و رويه هاي شيميايي، استفاده مي شود، بايد فضاي مورد نظر مجهز به سيستم تهويه، همچنين كفپوش مقاوم در برابر مواد شيميايي باشد.
5. فضايي براي نگه داري محصولات
6. فضايي براي انبار كردن مواد اوليه

2. منبت
الف شناخت
منبت كاري يكي از شاخه هاي صنعت چوب مي باشد، كه فني توأم با هنر به شمار مي رود. منبت كاري در صنعت چوب، كاري است كه بيشتر جنبه تزئيني دارد. امروزه دستگاه هاي پيشرفته كامپيوتري C.N.C ، كار منبت را به زيبايي و راحتي انجام مي دهند. اما با اين وجود هنوز كار دست ارزش خود را از دست نداده و در ميان مردم از محبوبيت خاص خود برخوردار است.
منبت كاري از قديم، در ايران رواج داشته است. كنده كاري روي چوب يكي از ارزشمدنترين هنرهاي سنتي ايران باستان بوده است.
منبت كاري شامل دو نوع مي باشد. يكي كنده كاري مسطح نقش برجسته و ديگري مجسمه سازي.
ب ابزار و مواد
چاقوها، مغارها، چوب ساب، سنگ سنباده، دريل، اره برقي، سنباده، چكش، گيره، پيچ دستي، گيره روميزي، ميز كار، بتونه، سيلر، كيلر، تينر فوري.
ج فضاي لازم
هر منبت كار، براي انجام كار منبت، به فضاهاي زير احتياج دارد
1- فضايي براي برش چوب هاي بزرگ
2- فضايي براي كنده كاري كه در اين فضا ميز كار قرار مي گيرد. ابعاد مناسب ميزكار براي هر فرد در حدود m 60/0*1 مي باشد. ميزكار بايد وزن مناسب داشته باشد تا در اثر ضربات چكش نلرزد.
3- فضايي براي سنباده زدن
4- فضايي براي رنگ كاري
5- فضايي براي نگه داري محصولات
6- فضايي براي انبار كردن چوب
3. مشبك
الف شناخت
هنر مشبك قدمتي ديرينه دارد. از زماني كه انسان هاي نخستين از غارنشيني به صحرا نشيني رو آوردند و با سنگ براي خود خانه ساختند، براي روشنايي خانه، پنجره اي از پوست حيوان، چوب و … كه سوراخ سوراخ شده بود، تعبيه كردند. كم كم اين سوراخ ها به اشكال هنري تبديل شدند.
هر مشبك با تراش دادن چوب، فلز يا سنگ، آن را سوراخ سوراخ و سبك مي نمايد.
ب ابزار و مواد
اره مويي، دريل دستي، سنباده، ميزكار، سيلر، كيلر، تينر.
ج فضاهاي لازم
هر مشبك كار، براي انجام كار مشبك به فضاهاي زير احتياج دارد
1- فضايي براي برشكاري كه در اين فضا، ميزكار قرار مي گيرد. ابعاد مناسب ميز كار براي هر فرد m60/0*1 مي باشد.
2- فضايي براي رنگ كاري
3- فضايي براي نگهداري محصولات

ويژگي هاي كارگاه
1. مشخصات كارگاه
الف وسعت كارگاه
وسعت كارگاه هاي استاندارد شده، با توجه به شرايط زير پيش بيني مي شود
1-فضاي لازم براي ماشين آلات، با در نظر گرفتن اينكه بعضي از آنها در هنگام انجام كار فضاي بيشتري را براي تردد احتياج دارند.
2-فضاي لازم براي انبار كردن چوب و ساير لوازم مصرفي
3- فضاي مناسب براي محصولات
4- وسعت كافي براي جابجايي ابزار و توليدات.
5- وسعت لازم با توجه به تعداد افراد براي ايجاد محل هاي خدماتي چون رختكن, سرويس, قسمت اداري و …

ب روشنايي و تهويه
اندازه پنجره، ميزان نور طبيعي را كنترل مي كند. اندازه پنجره در سطح يك ديوار مي‌تواند با عوامل ديگري بجز نور تعيين شود، مثل جنس ديوار، شرايط خصوصي بودن و ديد نداشتن به فضا، نوع تهويه ونحوه بسته شدن فضا و … بنابراين براي تعيين نور طبيعي اي كه يك فضا مي گيرد، محل قرارگيري و جهت پنجره مي تواند مهمتر از اندازه آن باشد.
براي فراهم ساختن روشنايي و تهويه مناسب در كارگاه عوامل زير را بايد در نظر گرفت
1- با روشنايي مطلوب، راندمان كار افزايش يافته و حوادث ناشي از كمبود نور رخ نخواهد داد. بنابراين بايد به نكات زير توجه كرد
الف تا حد امكان از نور طبيعي كمك گرفته شود و در صورت استفاده از نور مصنوعي، روشنايي ها بايد با فاصله هايي معين در ديوارها يا سقف قرار گيرند تا نور به صورت يكنواخت، محل را روشن سازد. براي كارهاي ظريف مي توان از نورهاي متمركز بر روي ميز هاي كار استفاده نمود.
ب حداقل روشنايي، در حدي باشد كه با نوع كار و ابعاد آن متناسب بوده و به راحتي قابل ديدن باشد. پيشنهاد مي شود در محاسبات Lux 500 در نظر گرفته شود.
2-تهويه مناسب باعث تنفس سالم و كاهش عوارض ناشي از آن مي باشد. بنابراين
الف سيستم تهويه در فضاهاي سرپوشيده بايد به گونه اي تعيين شود كه در محل كار، برحسب نوع كار، حداقل 30 تا 50 متر مكعب هوا در ساعت تامين گردد.
ب سرما و گرما به گونه اي پيش بيني شود كه در طول فصول سال, درجه حرارت مناسب، در حدود 24-18 فراهم باشد. پيشنهاد مي گردد جهت جلوگيري از تغييرات رطوبت محيط از سيستم تهويه مطبوع يا شوفاژ استفاده شود.
ج مكش هاي قوي، براي خروج ذرات و گازهاي سمي و مضر ايجاد شده توسط مواد شيميايي، براي فضاهايي مثل كارگاه رنگرزي و كارگاه برش چوب، ضروري مي‌باشد.

ج تاسيسات كارگاهي
عدم تأمين امكانات و نيازهاي ضروري افراد در يك كارگاه مي تواند در طولاني شدن مدت كار موثر باشد. بنابراين بررسي ضروريات كارگاه و انجام به موقع آن در راندمان كار نقش مهمي دارد.
1- برق روشنايي مناسب دركارگاه، همراه با تعداد لازم پريز برق بايد نصب شود.
2- تلفن دسترسي به تلفن در نقاط حساس لازم است.
3- آب تمام مراكز شستشو بايد به آب سرد و گرم، متصل شوند. ازآنجمله مي توان فضاي رنگرزي سرويسهاي بهداشتي و آبدار خانه را نام برد.
4- مجاري آبرو آبروهاي سطحي بايد داراي در پوش باشند و در جايي مستقر شوند كه احتمال زمين خوردن كسي نباشد.
5- تعويض هوا براي توالتها بهتر است تعويض طبيعي هوا صورت گيرد در غير اين صورت تعويض هوا به صورت مكانيكي انجام شود. تمام قسمتهاي كارگاه، به تعويض طبيعي هوا نياز دارند و اگر كافي نباشد، بايد وسايل مكانيكي نصب شود از آنجمله فضاهاي رنگرزي، كارگاه برش چوب و …. را مي توان نام برد..

مقالات

لینک های خبری

نمایندگی ها

لینک های خارجی